Ớt bột có chất gây ung thư lan khắp miền Trung

Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Thừa Thiên - Huế vừa phát hiện 5 mẫu ớt bột trên địa bàn dương tính với Rhodamine B, chất gây ung thư. Xuất xứ số ớt bột này được xác định từ Bình Định và Quảng Nam.

Sau khi kết quả này được công bố vài ngày trước, ngay lập tức, chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm hai tỉnh Bình Định và Quảng Nam tổ chức các đoàn kiểm tra những cơ sở sản xuất ớt bột tại địa phương.

Ngày 15/1, ông Trần Quang Hiền, Chánh thanh tra Sở Y tế tỉnh Quảng Nam cho biết, Trung tâm kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm tỉnh Quảng Nam đã kiểm tra, xét nghiệm mẫu ớt bột và bột điều được lấy từ cơ sở sản xuất của bà Trần Thị Phúc (thị trấn Ái Nghĩa, huyện Đại Lộc). Kết quả, các mẫu đều bị nhiễm hóa chất Rhodamine B.

Ngành y tế Quảng Nam đã tiến hành niêm phong 15 gói (7,5 kg) bột điều có tại cơ sở này, đồng thời lấy mẫu gửi vào Viện vệ sinh y tế công cộng (TP HCM) để tiếp tục kiểm tra, định lượng Rhodamine B.

Trước đó, ngày 14/1, Chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Bình Định cũng đã tiến hành kiểm tra một số cơ sở chế biến bột ớt tại xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ, nơi thu mua, sản xuất, cung ứng ớt và ớt bột lớn nhất tỉnh.

Tại địa phương này có rất nhiều cơ sở sản xuất ớt bột, phần lớn là làm gia công cho một vài cơ sở lớn, để tập trung xuất đi tiêu thụ khắp nơi trong nước và cả Trung Quốc. Ớt bột được dùng làm gia vị nhiều loại thực phẩm, trong đó có cả mì gói.

Xác định của cơ quan chức năng tỉnh Thừa Thiên - Huế, đầu mối chuyên cung cấp ớt bột cho các tỉnh miền Trung, trong đó có Thừa Thiên - Huế, là bà Phạm Thị Chanh (thường trú tại xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ). Tuy nhiên qua kiểm tra tại địa phương, bà Chanh chỉ là đầu nậu thu gom hàng, chứ thực tế không sản xuất tại nhà. Lúc nào gấp hàng bà mới đem nguyên liệu thuê cơ sở nhỏ lẻ làm cho kịp.

Làm việc với cơ quan chức năng tỉnh Bình Định, bà Chanh cho biết thường thu gom ớt bột tại 3 cơ sở chính để đưa đi tiêu thụ. Tuy nhiên, đoàn kiểm tra hôm 14/1 chỉ làm việc được với hai hộ. Hộ còn lại trong tình trạng "cửa đóng then cài", nên phải giao cho Đoàn kiểm tra liên ngành huyện Phù Mỹ làm việc sau.

Tại cơ sở sản xuất ớt bột của ông Đỗ Đình Hữu (hộ kinh doanh cá thể ở thôn Chánh Thiện, xã Mỹ Chánh), thời điểm kiểm tra, cơ sở có sản xuất gia công ớt, nghệ, hạt điều, bột hạt điều. Đoàn kiểm tra đã test nhanh 5 mẫu sản phẩm, kết quả cho thấy hạt điều và bột hạt điều dương tính với phẩm màu công nghiệp. Còn ớt bột âm tính với phẩm màu.

Với kết quả này, đoàn kiểm tra đã tạm thời niêm phong 6 tấn hạt điều, 5 bao bột hạt điều đã trộn lẫn ớt mịn. Đồng thời giao chủ hộ kinh doanh coi giữ và bảo quản số hàng niêm phong trên.

Tại cơ sở sản xuất ớt bột của ông Huỳnh Tấn Ảnh (hộ kinh doanh cá thể thôn Chánh An, xã Mỹ Chánh), đang kinh doanh, sản xuất ớt bột mịn, ớt bột lỡ, ớt bột lớn, ớt trái và hạt điều nguyên liệu. Lấy mẫu test nhanh phẩm màu công nghiệp, phát hiện hạt điều và bột hạt điều dương tính. Đoàn kiểm tra tạm thời niêm phong toàn bộ 60 bao ớt bột mịn có trộn hạt điều; 33 bao hạt điều.

Trao đổi với VnExpress.net, Chi cục trưởng An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Bình Định Trần Thị Ánh Hồng cho rằng, kết quả kiểm tra nhanh xác định sản phẩm dương tính với phẩm màu công nghiệp. "Tuy nhiên cần phải chờ kết quả kiểm nghiệm chính thức từ Viện kiểm nghiệm an toàn thực phẩm trung ương - nơi chúng tôi gửi mẫu phân tích, mới kết luận chính thức có Rhodamine hay không", bà Hồng nhấn mạnh.

Theo các cơ sở sản xuất ở xã Mỹ Chánh, họ dùng hạt điều nghiền thành bột rồi trộn lẫn với ớt bột để làm đẹp màu. Hạt điều mua từ Gia Lai, được cơ sở xay thành bột trộn với ớt bột để ra ớt bột thành phẩm, bán ra thị trường.

Hạt điều, điều nhuộm hay còn gọi là điều màu, cà ri (Bixa orellana) là một loài cây dạng bụi nhỏ cao 5-10 m. Lá đơn mềm, nhẵn, hình ba cạnh, đầu nhọn. Hoa lớn, có màu tía hay trắng. Quả mọc chùm, hình tim, đỏ tươi đến nâu khô. Khi chín, trên mặt có gai mềm. Quả chín trở nên khô, cứng phải đập ra mới lấy được hạt bên trong. Hạt điều là nguồn cung cấp một loại chất màu tự nhiên, gọi là annatto có màu vàng đỏ. Ở Việt Nam, loại cây này trồng nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên.

Theo cơ quan chức năng, Rhodamine B là một loại phẩm màu công nghiệp phát quang dùng trong y học để chẩn đoán virus, vi khuẩn và một số xét nghiệm sinh hóa. Ngoài ra hóa chất này còn được dùng để nhuộm quần áo, không thuộc danh mục cho phép được sử dụng trong thực phẩm của Bộ Y tế, vì có thể gây ngộ độc hoặc ung thư nếu sử dụng thời gian dài.